Le métissage industriel avec l'Afrique offre une voix géopolitique à une Europe “en basculation”

Afrika heeft enorme potentie voor industriële ontwikkeling, terwijl Europa zoekt naar nieuwe partners voor economische groei en invloed. De métissage van Europese industriële processen en technologieën en Afrikaanse grondstoffen en haar demografisch dividend biedt kansen voor beide continenten. Door vermenging van competenties kunnen de buurcontinenten Afrika en Europa, met historisch-culturele banden, innoverende, duurzame industrieën opbouwen en een sterke positie in de wereld bekleden.

Aanleiding voor deze blog zijn de lessen getrokken uit een Belgisch project over circulaire migratie voor jonge Afrikaanse professionals, waarbij werd ondervonden: (1) het gebrek aan interesse van Europese bedrijven en (2) de matige resultaten van  traditionele ontwikkelingssamenwerking over de afgelopen dertig. Hier een nieuwe benadering: de massale creatie van directe partnerschappen tussen ervaren Europese industriële kmo's en gevestigde Afrikaanse homologen. Samenwerking tussen dit type van ondernemers bevordert competentie-uitwisseling zonder aanzienlijke kosten. Concrete acties worden voorgesteld in België, in Europa en in Afrika om een kritische massa aan samenwerkingen op te bouwen, essentieel voor de industriële modernisering van Afrika én voor de revitalisatie van de Europese industrie.

De noodzaak van samenwerking

Europa staat voor enorme uitdagingen, zoals de energietransitie, overheidsdeficits en de vergrijzing van de bevolking. Afrika is gezegend met een jonge bevolking, abundante bodemrijkdommen - ook klimaatstrategische - en het potentieel voor de productie van 35% van de mondiale groene elektriciteit. Samenwerking kan uitdagingen overwinnen en een welvarende toekomst creëren voor beide continenten. Zonder deze samenwerking loopt Europa het risico verder achterop te raken in de wereldeconomie.

De kansen voor Afrikaanse jongeren

Jaarlijks komen er twintig miljoenen jongeren op de Afrikaanse arbeidsmarkt, amper drie miljoen vinden een baan. Door geavanceerde industriële praktijkervaring te transfereren naar Afrika kan Europa ervoor zorgen dat zij de competenties verwerven die nodig zijn om te werken in nieuwe, competitieve industrieën die ontstaan door internationale samenwerking tussen continenten op korte culturele afstand. Dit biedt hen een toekomstperspectief en draagt bij aan de inclusieve en duurzame economische ontwikkeling van Afrika.

Afrika's groen energiepotentieel

Afrika heeft een enorm potentieel voor de productie van groene zonne- en hydro-elektriciteit. Investeringen in deze energiebronnen verminderen niet alleen de CO2-uitstoot, maar zorgen ook voor goedkope, betrouwbare en duurzame energie voor de Afrikaanse industrie. Dit maakt Afrika een aantrekkelijke partner voor Europese bedrijven op zoek naar betaalbare niet-fossiele energie en naar een nieuwe groeimarkt.

De rol van gen-Z en diplomatie

Bij een samenwerking met Afrika is het van belang te luisteren naar de noden van haar brede, mondige, hoger opgeleide middenklasse, op zoek naar een decente baan. Zij zijn de toekomstige beleidsvoerders of influencers. Zij kennen de uitdagingen en kansen van Afrika het best.

Gevestigde Europese ondernemers zijn vertrouwd met de complexiteit van internationale industriële waardeketens. Diplomatie speelt een cruciale rol bij het opbouwen van vertrouwen en het creëren van een stabiele omgeving voor investeringen. Het Westen moet met de hoogste prioriteit af van het oude beeld van ontwikkelingshulp en ijveren voor een geavanceerd industrieel partnerschap, waarbij beide continenten evenwichtig winnen.

Het belang van industriële waardeketens

Door de massale transfer van Europese ervaring met industriële waardeketens naar Afrika zorgt Europa er voor dat bodemrijkdommen, in Afrika gewonnen, ook ter plaatse worden verwerkt. Dit boost er de economische groei en creëert ieder jaar miljoenen banen in een formele economie.

Een unieke kans voor Europa: "connecting the dots"

De samenwerking met Afrika biedt Europa een unieke kans om haar economie te revitaliseren en haar kantelende geopolitieke positie te versterken. De massale "métissage" van industriële processen en technologieën tussen Afrika en Europa -  continenten, met andere gewoonten en noden - maar op korte culturele afstand - stimuleert serendipiteit (bij toeval nieuwe, internationaal nuttige producten en diensten vinden). "Connecting the dots" creëert een welvarende toekomst voor beide continenten, maar vereist wel een nieuwe manier van denken en een gelijkwaardig partnerschap.

Acties

In België

Honderd debatavonden. De overheid stelt vanaf 2026 tien van de 1.500 medewerkers van ENABEL in om honderd debattenavonden "whole-of-society" in het hele land te organiseren. Thema's: "Afrika is NIET wat je gelooft dat het is" en "Europa heeft Afrika meer nodig dan andersom". Doel: (1) een brede mentaliteitswijziging op gang te brengen en (2) honderd gevestigde Belgische kmo's zoeken een partnerschap voor wederzijds voordeel met een Afrikaanse sectorgenoot. De kost van deze actie is verwaarloosbaar: de personeelsleden van ENABEL zijn gebudgetteerd; steden en gemeenten stellen hun vergaderzalen gratis ter beschikking van dit event van openbaar nut.

In Europa: alle landen volgen het lichtend voorbeeld van België.

In Afrika (Senegal als pilootland)

België financiert gedurende twaalf maanden een gemengd team van vijf pas afgestudeerde Senegalese masters bedrijfskunde en industrieel ingenieurswezen, die via documentair onderzoek, nagaan waarom en hoe ontwikkelingslanden slagen en andere niet. Deze vijf jongeren animeren al in 2026 een grootschalige bewustwordingscampagne rond het thema '"Afrikaanse ondernemer, durf uw droom te delen met internationale partner". Verwacht resultaat: een kritische massa van honderd gevestigde Senegalese kmo's zoeken samenwerkingsverbanden met ervaren buitenlandse collega’s en vermengen competenties in geavanceerde internationale waardeketens. De kost van deze actie: een fractie van de budgetten die België voorziet voor de industriezone Agropole-Centre.

Meer weten